Wax ka baro qanjirada jirka.


Casharo tixane inoo ahaan doonno Habbeen dhaaf.


Hormada 4aad.


Qanjirka ku yaalla maskaxda (pituitary glands) Waa qanjir ku yaalla maskaxda meesha basada ku aaddan oo masuul ka ah dhammaan ciriqa(hoormoonnada )jirka iyo isku dheellitirkooda, qanjirkaan waa qanjir aad muhiim uga ah guud ahaan jirka oo dhan sababtoo ah wuxuu soo daayaa qanjirkaan ilaa iyo sagaal ciriq( hoormoon). Qanjirkaan wuxuu si toos ah uga xiran yahay hypothalamus-ka sababtoo ah hypothalamus-ka waxaa ka yimmaado farriimo, farriimaha ka yimaado hypothalamus-ka waxay si toos ah u tagaan qanjirka loo yaqaanno pituitary glands si uu uga jawaabab celiyo farriinta uga timid hypothalamus-ka shaqadaan waxaa inta badan ka qeyb qaata hab dhiska loo yaqaanno neuroendocrine system. Neuro-endocrine system waa hab dhis isku jir ah oo maamulka shaqooyinka ka dhex socda gudaha jirka taasoo ah dareen wadayaasha fariinta kala geeya iyo hoormoonnada jirka  ku dhex qulqula sababtoo ah hab dhiska dareen wadka waxay si wadajir ah ula shaqeeyaan labo qanjir oo ku kala yaalla maskaxda iyo kellida korkeeda. 


Qanjirkaan waxaa loo yaqaannaa ama lagu magacaawaa hypophysis waxaana loo qeybiyaa labo qeybood oo kala ah qeyb hore iyo qeyb dambe waxaana loo yaqaannaa (anterior iyo posterior lobe). Qeybta hore waxaa laga soo daayaa ilaa iyo toddoba hoormoon halka qeybta gadaalle lagu keydiyo lagana soo daayo oo kaliya labo hoormoon. Qeybta hore ee loo yaqaanno anterior pituitary glands wuxuu soo daayaa ilaa iyo toddoba hoormoon oo kala duwan mid walba wuxuu qabtaa shaqo gaar ah hoormoonnadaas uu soo daayo qanjirkaan waxaa kamid ah.


 ( Adrenocorticotropic hormone (ACTH) waa hoormoon ka samaysan borotiin adag wuxuuna ka howlgalaa qanjirka ku yaalla kellida korkeeda ee lagu magacaawo adrenal glands si loo soo daayo hoormoonno kale sida glucocorticoid, mineralocorticoids, iyo sex corticoids. ( Thyroid-stimulating hormone (TSH) waa hoormoon ka samaysan sokor iyo borotiin wuxuuna ka howlgalaa qanjirka loo yaqanno thyroid glands si loo soo daayo labo hoormoon oo kala ah T3 iyo T4.  ( Follicle stimulating hormone (FSH) waa hoormoon ka samaysan sokor iyo borotiin wuxuuna ka howlgalaa xubnaha taranka ragga iyo dumarka sidoo kale wuxuu ka qeyb qaataa koritaanka jirka. ( Luteinizing hormone (LH) waa hoormoon ka samaysan sokor iyo borotiin wuxuuna ka howlgalaa ama ay shaqadiisu tahay xubnaha taranka ragga iyo dumarka.


Maxaa kaaga baxay.?


La soco qeybta xigta.


Buugga: Barashada ciriqa(hoormanada).


W/T/S: Indha_caad

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

 Habdhiska taranka ee dumarka iyo Uureyda(Obstetrics). Casharka 18aad Umusha(normal peurperium). Umusha waxaa laga tirayaa maalinta ilmaha iyo mandheertu kasoo baxaan ilmogaleenka, waxay ku egtahay sida caadiga ah maalinta 42-aad.Markay hooyadu ummusho waxaa hoos udhaca dheecaamadii mandheerta soo deyn jirtay (placental hormones). Xilligan waa waqti muhiim ah, maxaa yeellay hooyada jir ahaan,  hoormoonno ahaan, iyo maskax ahaan waxa ku imanaya isbeddel, taasoo ay hooyada kaga soo kabanayso uurka iyo dhalmada Waxa jirro heerar ay marti umusha ama xilliyo. 1;Immediate puerperium:  waa 24 saac ee ugu horreeya ee dhalmada kaddib. 2:Early puerperium: waa isbuuca ugu horreeya dhalmada kaddib. 3:Late puerperium:  waa dhammaadka isbuuca koowaad ilaa lixda isbuuc ee dambe.  Isbeddellada ku dhaca xilliga umusha.   A. Uterus: ilmagaleenka. Dhalmada kaddib ilmagaleenka waxa uu noqdaa mid ku urura xaaladiisa caadiga ahayd, si markaasi u yaraado dhiigga hooyada ku imana ...
Read more

Casharka 53aad

 Habdhiska dheefshiidka (digestive system). Casharka 53aad Portal hypertension  Waa marka uu siyaado cadaadiska arooraha beerka,  caadiyan cadaadiska arooraha waa 5-10mm Hg, cadaadiska arooraha beerka waa marka uu ka sarro marro. 10mm Hg. Beerka waa xubin ku taala dhanka midig ee ubucda caloosha waana xubin jilicsan oo ka sameeysan unugyo badan, midabka beerka waa mid shabaha midabka digirta oo kale waa midab casaan iyo qaxwo isku dhafan, beerka culeyskiisa wuxuu gaarayaa 1.44 ilaa iyo 1.66 kg. Beerka waxaa mara laba xidid oo waa weyn sida halbowlaha beerka (hepatic artery) iyo arooraha beerka (hepatic vein ama portal vein). Halbowlaha beerka wuxuu dhiigga kasoo qaadaa wadnaha gaar ahaan halbowlaha weyn ee lagu magcaabo aorta wuxuuna keenaa beerka. Arooreyaasha beerka waxay dhiigga kasoo qaadaan qeybaha kala duwan ee jirka sida habdhiska dheefshiidka, beeryaraha iyo xubinta ganaca wuxuuna keenaa beerka, beerka ayaa suntan ka saara iyo wixii nafaqo ah kadibna u gudbiya jir...
Read more

Casharka 52aad

 Habdhiska dheefshiidka (Digestive system). Casharka 52aad Ascites Waxa dheecaan ku urura godadka  xubnaha caloosha, waxa uu ka yimadaadaa beerka oo adkaada, xaalado kale sida wadnaha,  kelyaha. Sidee ayuu Ku yimadaadaa. Waxa uu ka dhashaa xaalado adag sida in ay xididdada dhib ka jirto, kelyaha,  xaalado beerka la xidhiidha.   1:Portal Hypertension: waa kacsanaanta cadaadiska arooraha beerka.  Siyaaditaanka cadaadiska qulqulka dhiigga ee beerka waa barta ay ka curaneyso sameysanka dheecanka. Taasi waxay siyaadineysaa  cadaadiska habdhiska arooraha beerka,  waxa uu sababayaa dheecanka olol ka yimid xiddidada  gododka caloosha.  Kacsanaanta cadaadiska xiddidada beerka waxay keenayaan in dhiigga dib ugu soo laabto xiddidada quudsha xubnaha caloosha. Cadaadiska ka jirra xiddidada beerka  waxay keenayaan in hooraha ku ururo unug hoore u dhexeeyaha (interstitial space), taasina waxay keeneysaa in uu sameyso dheecanka caloosha. 2: Hypoalb...
Read more