Casharka 12aad

 Casharka 12aad


Dilated cardiomyopathy 


Waxa uu dhacaa marka wadnaha qeybta wayn dhiigga buufisadhegyraha biddix(left ventricle) uu noqdo mid weynaada.  Waa xaalad daran.  Waxa uu saameyaa meelo badan oo wadnaha kamid ah. Waa xanuunnada saameeya murqaha wadnaha.


Dhagyaraha bidix( left ventricle)waxa uu noqonayaa mid weynaada,  nudahana waxa uu noqdaa mid dhuuban, taasi waxay sababeysaa in awoodda buufiska uu yaraado.   Waxayna keeneysaa in wadnaha uu hawl gabo(  heart failure). Waxyaabaha yareyn kara inuu yaraado kogitaanka muruqa wadnaha waxa kicinaya( activation) hannaan loo yaqaan frank starling mechanism ( waxa lagu ogaadaa sida wadnaha falcelin uga bixiyo isbeddelka ku imanaya dhiigga xiddidka ku soo laabanaya, waxa uu isku nidaamshaa caddadka dhiigga daqiiqada uu buufinayo). 


Waxa siyaada awoodda kala bixitaanka muruqa wadnaha( increase end-dystolic volume)  waxa dhaceysa inuu adkaato iyo inuu kala baxo dhagyaraha (  dalition ventricle) waxa yaraanaya kogitaanka( construction) muruqa, waxa dhaceya in uu hawlgab ku yimaado tuujiska( systolic dysfunction)  waxaana yaraanaya xaddiga dhiig ee uu buufinayo dhagyaraha bidix,  waxay keeneysaa in wadnaha  uu shaqo gabo. Yaraanshaha dhagyaraha bidix  waxa ugu wacan waa kala bixitaanka iyada horseed u noqoneysaa in   ay shaqo gabto qeybta bidix wadnaha.


Maxaa Keena?


1:Waxyaabaha keenna sida saxda  lama yaqaanno( idiopathic).


2: Waxa yaabaha ugu badan keenna waa coxsackievirus B.

3: Chagas disease sidoo kale loo yaqaan

American trypanosomiasis: waa caabuq kuleylaha ka dhasha waxa uu ku gudbaa guurguurashada, cuntooyinka wasaqeysan .

4:Xanuunada difaaca isweerarka.

5:Carqalad ka dhallata uurka kaddib.

6:Xanuunka ku dhaca xiddidka quudiya wadnaha.( coronary artery disease).

7: Macaanka( diabetic).

8: Waxyaaba sunta ah sida qamriga, daawoyinka sharci darada, dawooyinka qaar lagu daweeyo kaankarada(cancer).

9: Wadna qabad( heart attack).

10:cadaadiska dhiigga oo sareeya.

11:Xanuunnada tayroodhka. 

12: cabuuqa fayriska sida cagaarshowga iyo aydhiska.

13:Cayilka ( obesity).

14: Korontada wadnaha carqalad ku timaada( problems arrhythmias).

15:birta  oo ku badata wadnaha ama xubna kale.


Calaamadaha.

1:Xabbad xanuun.

2:Daal.

3: Neefta oo yaraata( dysnpea).

4: Bararka lugaha, xaglaha iyo cagaha.

5:Garaaca wadnaha siyaada.

6:Qofka oo awooddi waayo inuu jimicsi sameeyo.


Baadhitaan.


1:Raajada xabbadka(Chest x-ray) waxaan ku arkeynaa haddii wadnaha uu weynaaday ama haniyaasha wadnaha( Chambers) ama haddii ay sambabada ay dheecaan ku jiraan(pleural effusion).


2: Kombuyuutarka wadnaha (ECG) waxaa lagu ogaanayaa korontada wadnaha shaqadeeda.  Waxa kaloo lagu ogaanayaa garaaca  wadnaha haddii uu yahay mid dagdagaya ama tartiib ah. In lagu ogaado dhakhsashada wadnaha aan caadi ahayn( atrial fibrillation)


3:echocardiogram sawira humaageed( ultrasound)  lagu hubiyo qaabdhiska wadnaha iyo shaqadiisa. Si markaa loogu ogaado in ay weynaadeen  qolalka wadnaha ama inuu yaraaday 


4:angiogram:Raajo humaageed lagu ogaado xiranka halbowlaha iyo xiddidada.


5: In wadnaha laga qaado cad( biopsy). Si loo baaro waxa keenay. 


6:Cardiac catheterization:  waxa loo isticmalaa haddii uu jiro xanuunka ku dhaca xiddidka quudsha wadnaha( coronary artery disease)  waxa ugu wacan  naafanimada ku timaada dhagyaraha shaqadiisa(impairment venticular fucntion)


7: Hubsashada dhiigga( Blood test).

Hubsasho kala duwan  oo dhiig ayaa la sameynayaa si markaa loo hubiyo haddii caabuq jiro,  waxyaabo kale sida macaanka, ama kororka birta (hemochromatosis)  taasoo keeneyso dilated cardiomyopathy. 


8: Hubsasho dhaxal ahaan iyadana la baaro,  haddii uu jiro dhaxal qoyseed ( genetic test)


Daaweyn. 


Waxa lagu daaweynayaa dhowr daawo.


1:Angiotensin-converting enzyme (ACE) inhibitors: waxay yareynayaan garaaca saa'idka wadnaha iyo cadaadiska dhiigga. Waxa kamid ah:Benazepril (Lotensin),Captopril,Enalapril.


2:Anti-arrhythmia medications: inay xakameeyaan dhakhsashada iyo garaaca wadnaha. Waxa kamid ah Amiodarone.


3:Beta blockers: Inay yareeyaan dhakhsashada iyo awoodda  wadnaha

 kogitaanka( force Contraction). Waxa kamid ah:bisoprolol (Cardicor, Emcor)

carvedilol, metoprolol


4: Blood thinners: waxay ka hortagayaan xinjirowga dhiigga. Waxa ka mid ah edoxaban (Lixiana) rivaroxaban (Xarelto)

warfarin.


5: Diuretics:  waxay hoos u dhigayaan biyaha iyo cusbada jirka uu ceshanayo. Waxa ka mid

ah:eplerenone,spironolactone,amiloride


6: nitroglycerin:  waxay yareeneysaa kogitaanka muruqa, waxay balaarineysaa xiddidka( vasodalition).


W/Q:Indha_caad

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

 Habdhiska taranka ee dumarka iyo Uureyda(Obstetrics). Casharka 18aad Umusha(normal peurperium). Umusha waxaa laga tirayaa maalinta ilmaha iyo mandheertu kasoo baxaan ilmogaleenka, waxay ku egtahay sida caadiga ah maalinta 42-aad.Markay hooyadu ummusho waxaa hoos udhaca dheecaamadii mandheerta soo deyn jirtay (placental hormones). Xilligan waa waqti muhiim ah, maxaa yeellay hooyada jir ahaan,  hoormoonno ahaan, iyo maskax ahaan waxa ku imanaya isbeddel, taasoo ay hooyada kaga soo kabanayso uurka iyo dhalmada Waxa jirro heerar ay marti umusha ama xilliyo. 1;Immediate puerperium:  waa 24 saac ee ugu horreeya ee dhalmada kaddib. 2:Early puerperium: waa isbuuca ugu horreeya dhalmada kaddib. 3:Late puerperium:  waa dhammaadka isbuuca koowaad ilaa lixda isbuuc ee dambe.  Isbeddellada ku dhaca xilliga umusha.   A. Uterus: ilmagaleenka. Dhalmada kaddib ilmagaleenka waxa uu noqdaa mid ku urura xaaladiisa caadiga ahayd, si markaasi u yaraado dhiigga hooyada ku imana ...
Read more

Casharka 53aad

 Habdhiska dheefshiidka (digestive system). Casharka 53aad Portal hypertension  Waa marka uu siyaado cadaadiska arooraha beerka,  caadiyan cadaadiska arooraha waa 5-10mm Hg, cadaadiska arooraha beerka waa marka uu ka sarro marro. 10mm Hg. Beerka waa xubin ku taala dhanka midig ee ubucda caloosha waana xubin jilicsan oo ka sameeysan unugyo badan, midabka beerka waa mid shabaha midabka digirta oo kale waa midab casaan iyo qaxwo isku dhafan, beerka culeyskiisa wuxuu gaarayaa 1.44 ilaa iyo 1.66 kg. Beerka waxaa mara laba xidid oo waa weyn sida halbowlaha beerka (hepatic artery) iyo arooraha beerka (hepatic vein ama portal vein). Halbowlaha beerka wuxuu dhiigga kasoo qaadaa wadnaha gaar ahaan halbowlaha weyn ee lagu magcaabo aorta wuxuuna keenaa beerka. Arooreyaasha beerka waxay dhiigga kasoo qaadaan qeybaha kala duwan ee jirka sida habdhiska dheefshiidka, beeryaraha iyo xubinta ganaca wuxuuna keenaa beerka, beerka ayaa suntan ka saara iyo wixii nafaqo ah kadibna u gudbiya jir...
Read more

Casharka 52aad

 Habdhiska dheefshiidka (Digestive system). Casharka 52aad Ascites Waxa dheecaan ku urura godadka  xubnaha caloosha, waxa uu ka yimadaadaa beerka oo adkaada, xaalado kale sida wadnaha,  kelyaha. Sidee ayuu Ku yimadaadaa. Waxa uu ka dhashaa xaalado adag sida in ay xididdada dhib ka jirto, kelyaha,  xaalado beerka la xidhiidha.   1:Portal Hypertension: waa kacsanaanta cadaadiska arooraha beerka.  Siyaaditaanka cadaadiska qulqulka dhiigga ee beerka waa barta ay ka curaneyso sameysanka dheecanka. Taasi waxay siyaadineysaa  cadaadiska habdhiska arooraha beerka,  waxa uu sababayaa dheecanka olol ka yimid xiddidada  gododka caloosha.  Kacsanaanta cadaadiska xiddidada beerka waxay keenayaan in dhiigga dib ugu soo laabto xiddidada quudsha xubnaha caloosha. Cadaadiska ka jirra xiddidada beerka  waxay keenayaan in hooraha ku ururo unug hoore u dhexeeyaha (interstitial space), taasina waxay keeneysaa in uu sameyso dheecanka caloosha. 2: Hypoalb...
Read more