Casharka 16aad

 Habdhiska dheefshiidka(digestive system).


Casharka 16aad


Zollinger-Ellison 


Waa xaalad dhif ah in la arko waxay saameyneysaa habdhiska dheefshiidka. Buro loo yaqaanno( gastrinoma) waxay ka imaaneysaa ganaca, ama labo iyo tobanlaha( Duodenum), qeybta kore xiidmaha yaryar. Buradani  waxay soo saareysaa cadad badan oo hormoon(gastrin) ah, taasoo carineysa in la caloosha soo saarto aysiidh( gastric acid).  Xaddiga badan gastiriga, waxay horseedeysaa xaddi badan in caloosha soo saarto oo aysiidh, taasoo sababeysa in  nabar caloosha ku sameysmo iyo laba  iyo tobanlaha. Heerka gastiriinta haddii ay sareyso waxay sababeyaaa fuuq bax.


Maxaa keenna.


Waxa saxda ee keenna lama yaqaanno. Laakiin waxa jira waxyaabo kale oo ka qeyb qaadanaya. Xaaladani waxay ka bilaabataa  buro mid ama ka badan ku sameysmata gacana ama badh ka mid ah xiidmaha yaryar,  xiidmaha yaryar waa qeybta isku xidheysa caloosha iyo xiidmaha. Mararka qaar waxay ka  iman kartaa meelo kale burada sida, qanjidh limfeedka. Unugyada xadkooda dhaafay  ayaa soo deynayaa xaddi badan oo gaastiriin ah, taas ayaa sababeyso in ay caloosha nabar yeelato, iyo in qofka fuuq baxo. Burooyinka ayaa noqon kara kansar, kuwaasoo ku faafi kara meel walba, gaar ahaan qanjir limfeedka iyo beerka. 


Zollinger-Ellison waxa keenni xaalad hidda dhaxaleed loo yaqaanno multiple endocrine neoplasia ( men 1)  dadka qaba xaaladan waxay leeyiin burada qanjirka( parathyroid).

Burooyinka waa qalad ku yimaada unugyada kuwaasoo sameynaya si joogta ah koritaan. Mararka qaarna waxa dhacay in hiddaha isbeddelo xogtii DNA ay faraha ka baxda oo la xakameyn waayo.


Calaamadaha. 


1:Calool xanuun

2: Shubban. 

3:Gubbasho, cuncun, qeybta sare ee caloosha.

4" Aysiidha dib u soo noqota.

5: Laab olol.

6: matag iyo lallabo.

7: Misaanka hoos u dhaca.

8: Cunnada oo xumaata.

9: Dhiig inuu matago ama uu saxaroodo.

10: Daal, iyo daciifnimo waxay ku imaneysaa dhiig yaraanta qofka ku timaada.


Baadhitaan.


1: Hubbinta dhiigga.  Tanni waxay inna tusineysaa heerka( gastirin) ee ku jirta dhiigga. 


2: Hubbinta aysiidha caloosha( stomach acid test ) waxa la eegayaa heerka ay gaadhay aysiidha caloosha. 

3: Waxa kaloo la isticmaalayaa hubbinno kale sida, ultrasound,  CT SCAN, MRI.

4:Waxa kaloo la isticmaalaya hubbinta ( Endoscopy) si markaasi  loo gaaro go'aan sax ah.


Daaweynta.


Waxa la siinayaa dawooyinka aysiidha hoos u dhiga( proton pump inhibitors). Waxa ka mid ah: Esomeprazole, dexlansoprozole,lansoprazole, omeprazole, pantoprazole. 


Qaliin.  Waxa loo baahanayaa qaliin haddii ay burado tahay mid xad dhaaf ah si aanay u waynaan, una faafin. Haddii ay kansar noqoto ay faaftana bukaanka waxa la gu daweynayaa, chemotherapy, Radiotherapy.

Ama in caloosha la saaro( gastrectomy). 


Tixraaca 


Mayo clinic. 

Cleveland clinic.


W/Q:Indha_caad

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

 Habdhiska taranka ee dumarka iyo Uureyda(Obstetrics). Casharka 18aad Umusha(normal peurperium). Umusha waxaa laga tirayaa maalinta ilmaha iyo mandheertu kasoo baxaan ilmogaleenka, waxay ku egtahay sida caadiga ah maalinta 42-aad.Markay hooyadu ummusho waxaa hoos udhaca dheecaamadii mandheerta soo deyn jirtay (placental hormones). Xilligan waa waqti muhiim ah, maxaa yeellay hooyada jir ahaan,  hoormoonno ahaan, iyo maskax ahaan waxa ku imanaya isbeddel, taasoo ay hooyada kaga soo kabanayso uurka iyo dhalmada Waxa jirro heerar ay marti umusha ama xilliyo. 1;Immediate puerperium:  waa 24 saac ee ugu horreeya ee dhalmada kaddib. 2:Early puerperium: waa isbuuca ugu horreeya dhalmada kaddib. 3:Late puerperium:  waa dhammaadka isbuuca koowaad ilaa lixda isbuuc ee dambe.  Isbeddellada ku dhaca xilliga umusha.   A. Uterus: ilmagaleenka. Dhalmada kaddib ilmagaleenka waxa uu noqdaa mid ku urura xaaladiisa caadiga ahayd, si markaasi u yaraado dhiigga hooyada ku imana ...
Read more

Casharka 53aad

 Habdhiska dheefshiidka (digestive system). Casharka 53aad Portal hypertension  Waa marka uu siyaado cadaadiska arooraha beerka,  caadiyan cadaadiska arooraha waa 5-10mm Hg, cadaadiska arooraha beerka waa marka uu ka sarro marro. 10mm Hg. Beerka waa xubin ku taala dhanka midig ee ubucda caloosha waana xubin jilicsan oo ka sameeysan unugyo badan, midabka beerka waa mid shabaha midabka digirta oo kale waa midab casaan iyo qaxwo isku dhafan, beerka culeyskiisa wuxuu gaarayaa 1.44 ilaa iyo 1.66 kg. Beerka waxaa mara laba xidid oo waa weyn sida halbowlaha beerka (hepatic artery) iyo arooraha beerka (hepatic vein ama portal vein). Halbowlaha beerka wuxuu dhiigga kasoo qaadaa wadnaha gaar ahaan halbowlaha weyn ee lagu magcaabo aorta wuxuuna keenaa beerka. Arooreyaasha beerka waxay dhiigga kasoo qaadaan qeybaha kala duwan ee jirka sida habdhiska dheefshiidka, beeryaraha iyo xubinta ganaca wuxuuna keenaa beerka, beerka ayaa suntan ka saara iyo wixii nafaqo ah kadibna u gudbiya jir...
Read more

Casharka 52aad

 Habdhiska dheefshiidka (Digestive system). Casharka 52aad Ascites Waxa dheecaan ku urura godadka  xubnaha caloosha, waxa uu ka yimadaadaa beerka oo adkaada, xaalado kale sida wadnaha,  kelyaha. Sidee ayuu Ku yimadaadaa. Waxa uu ka dhashaa xaalado adag sida in ay xididdada dhib ka jirto, kelyaha,  xaalado beerka la xidhiidha.   1:Portal Hypertension: waa kacsanaanta cadaadiska arooraha beerka.  Siyaaditaanka cadaadiska qulqulka dhiigga ee beerka waa barta ay ka curaneyso sameysanka dheecanka. Taasi waxay siyaadineysaa  cadaadiska habdhiska arooraha beerka,  waxa uu sababayaa dheecanka olol ka yimid xiddidada  gododka caloosha.  Kacsanaanta cadaadiska xiddidada beerka waxay keenayaan in dhiigga dib ugu soo laabto xiddidada quudsha xubnaha caloosha. Cadaadiska ka jirra xiddidada beerka  waxay keenayaan in hooraha ku ururo unug hoore u dhexeeyaha (interstitial space), taasina waxay keeneysaa in uu sameyso dheecanka caloosha. 2: Hypoalb...
Read more