Posts

Showing posts from January, 2025

Casharka 35aad

 Habdhiska Neefsashada iyo Xanuunnada ku dhaca.  Casharka 35aad Oofwareenta lid-jidheedka(Hypersensitivity Pneumonitis). Waa xaalad sambabbada ay saameyso dareensanaanteeda ay keenaan waxyaabo qalaad soo gala samababbada sida busta, borotiinnada hilibka ama oonta xolaha, kuwaasoo carinaya  difaaaca samababbada kuwaasoo ka falcelinaya. Falcelintaasi waxa uu keenayaa hafeef iyo neefsashada oo adkaata. Tani waxay dhacdaa marka uu difaaca jirka ka falcelsho wayxaabaha qalaad ee soo galay sambabbada. Difaaca waxa uu aqoonsanayaa wayxaabaha soo galay,  waxa la carinayaa unugyada difaaca sida liqaha wayn kuwaasoo laga soo daynayo farriimaha hafeefka. Jirka waxa uu abuurayaa lid-jidh gale kaasoo ku dhagaya lid-jidh dhaliye(antigen) kaasoo sameynaya difaac murakab ah(immune complexes).   Murakab  waxa uu ka buuxsamayaa samababbada  kaaso keenaya barar. Isla waqtigaan difaaca waxa uu ka falcelinayaa carinta  unugyada(T cells activation)  waxa la s...

Casharka 34aad

 Habdhiska Neefsashada iyo Xanuunnada ku dhaca.  Casharka 34aad Malaxowga samababbada (lung abscess). Malaxowga sambabka  waa marka uu caabuq noqdo qeyb ka mid ah samababada, caabuqaasi waxa uu burburinayaa nuddaha samababada,  isagoo abuuraya goob malaxda ku ururto.  Badanaa waxay dhacdaa marka bakteeriyo ama cudur dhalliye kale  uu soo galo samababbada,  badanaa waxa ka mid ah cunno si qaldan u soo gashay hawo mareenka,  ama dareere(Aspiration).Badanaa waxay ka soo gashaa afka, bakteeriyada keenta malaxowga samababada.  Malaxowga sambabka waxa uu dhacaa marka uu caabuq saameeyo nuddaha samababada,  kaasoo keenaya burburinta unugyada iyo samaysanka moqorada ay ku ururi lahayd malaxda.  Tani waxay dhacdaa kaddib marka walax ay si qaldan u gasho marinka hawadda sida cunno, ama dareere, aysiidha caloosha, ama dheennacada cunnaha, waxa ugu caansan waa in ay cunno ama dareere si qaldan u galaan marrinka hawadda(Aspiration). Marka baktee...

Casharka 33aad

 Habdhiska Neefsashada iyo Xanuunnada ku dhaca.  Casharka 33aad Hafeefka laamahunguriga yaryar(bronchiolitis) Waa hambaabuqa ku dhaca habdhiska neefsashada qeybta hoose, kaasoo saameeya ilmaha bil dhalladka ah iyo carruurta waa wayn, waxa uu yeelayaa hafeef iyo barar, iyo xirran ku yimaada marrinnada hawada kuwooda yar(laamo hunguriga cadka), badanaa waxa keenna cudur dhalliye (respiratory syncytial) waana midka ugu caansan keenna.  Hafeefka laamahunguriga sidaan horrey u soo qeexnay waa caabuqa ku dhaca marrinnada yaryar ee hawomareenka (bronchioles). Waxa ugu badan ee keena waa fayraska Respiratory Syncytial Virus (RSV), laakiin fayrasyo kale sida Influenza iyo Parainfluenza ayaa sidoo kale sababi kara. Cabuqa wuxuu ka bilaabmaa markii fayrasku uu galo jirka iyada uu ka soo galayo sanka ama afka, kaddibna waxa uu gaarayaa sambabada, halkaas oo uu ku weeraro unugyada ku meegaaran laamo hungurigacadka. Unugyadaas waxa soo gaaraya dhaawac,  taasoo keeneysa falcellinna...

Casharka 32aad

 Habdhiska Neefsashada iyo Xanuunnada ku dhaca.  Casharka 32aad ISKU GUDDA DHACA SAMABABBADA (ATELECTASIS) Isku gudda dhaca samababbada waa urursan ku yimadaada nuddaha sambabada qeyb ama gabi ahaanba, taasina waxay keeneysaa hoos u dhac haweed oo ku timaada kiish haweedka, waxa ka dhallaneysa in ay hoos u dhacdo kala beddelka hawada. Haddii ay kiish haweedka  shaqo gabaan ama carqalad ku timaado waxay kordhineysaa in ay hoos u dhacdo hawo cusbooneysiinta. Ururka nuddaha samababada waxa loo kala saarayaa qeybo iyadoo lagu saleynaayo waxa keenay. Obstructive (Resorptive) Atelectasis: Waxa keenna xirran hawo mareenka ku yimaada,  waxay ka hortageysaa in hawadda ay gaadho kiish haweedka. Waa marka ay xidho xab, buro, ama waxyaabo kale uu qofka ku saxdo, ama hafeef ku dhaca, wayxaabahaasi waxay xidhayaan hawo mareenka. Xirrankaasi waxa uu carqaladeynayaa in a hawo nadiif ah gaadho nudda samababada, haddii aysan hawo soo gaadhi kiish haweedka oo aanu sameyn isbeddel hawee...

Casharka 31aad

 Habdhiska Neefsashada iyo Xanuunnada ku dhaca.  Casharka 31aad Neefsi Xumo(Respiratory distress). Waa xaalad ku timaadda ilmaha marka ay dhashaan sambabadooda oo isku ballaariyo si aan caadi ahayn, taasoo keenta in xuubabka mas'uulka ka ah neefsashada iyo kala qeybinta hawada aysan awoodin inay si sax ah u shaqeeyaan. Is-ballaarintaas waxaa sabab u ah dheecaannada sambabada oo yaraada ama la'aanta, taasoo caqabad ku noqota hawada inay si fudud ugu kala socoto.Xaaladdan badanaa waxaa lagu arkaa ilmaha dhicis ku dhasha oo aan awooddin in unugyadooda koraan ama ay ku yaryihiin dheecaannada caawiya xubnaha sambabada. Calaamadaha lagu garto waxaa ka mid ah: Neefsashada oo dhib ku noqota ilmaha. Guux ka soo baxa sambabada marka uu ilmuhu neefsanayo. Baaritaan dheeraad ah oo muujinaya xuubabka sambabada oo shaqadoodii joojiyay iyo dheecaanno adag oo isku ururay sambabada. Maalmahan dambe waxaa la adeegsadaa dheecaanno lagu shubo sambabada si loogu beddelo kuwa maqan ama yaryar, taas...

Casharka 30aad

 Habdhiska Neefsashada iyo Xanuunnada ku dhaca.  Casharka 30aad Oofwareenta sixashada(Aspiration pneumonia ) Waa caabuq ku dhaca samababada, kana yimaada marka cunto, ama cabitaan, ama calyo, matag si qaldan u galay marrinka sambabbada ayaa keena caabuqa. Maxaa yeelan waxyaabaha la liqay waxay sidi karaan ilma aragte, kaddib waxa uu sababayaa hafeefka sambabbada iyo caabuq. Sidaan horrey u soo sheegnay waxay dhacdaa marka walxo sida cunto, cabitaan, candhuuf, ama waxyaabo ku jira caloosha ay si qalad ah ugu galaan sambabada halkii ay mari lahaayeen hunguriga. Tani waxay inta badan dhacdaa marka hannaanka difaaca jirka, sida hindhisada ama fashillanka cadhibka(epiglottis)  Fashilkaas waxaa sababi kara xaalado sida cudurrada dareensidaha ku dhaca, miyir-beelka, faaliga, ama dhibaatooyinka la xiriira liqidda. Marka walxo qalaad ay galaan sambabada, waxay sababi karaan dhaawac iyadoo ay ku xiran tahay nooca walxahaas. Tusaale ahaan, haddii walxo aashito leh oo caloosha ku jir...

Casharka. 29aad

 Habdhiska Neefsashada iyo Xanuunnada ku dhaca.  Casharka. 29aad Noocyada Cusub ee SARS-CoV-2 Maxay kaga duwan yihiin Noocii hore? COVID-19 warkiisii inagamuu dhammaan laakiin inaga ka sheexnay soo hadal qaadkiisa oo garowsanay in xaqiiqo aynaan saamayn karin wadwadkeedu wax aan isku maandhaaf ahayn aynaan ka dheefayn. Bal aan curfigaa jebiyo oo aan waxoogaa ka faaloodo halka arin maraayo. Laba qodob ayaa si wayn loo qaadaa dhigayay dhowr kii todobaad ee ina dhaafay; Mid waxa uu ahaa tallaalada oo rajo iyo rayn rayn soo kordhisay isla markaana abuuray niyad wanaag ku saabsan in aynu ugu danbayn Fayraskan anfariirka inna qaadsiiyay in aynu ka guulaysan doono. Midna waa arinta ku saabsan in Fayraskii SARS-CoV-2 ee COVID-19 ka mas'uulka ahaaba xuub dhacsaday oo dardar cusub is geliyay noocyo cusubna yeeshay. Sideedaba, fayraskan Kofidh-ka dhaliyaa waxa uu ka samaysan yahay ilaa 28 barootiin oo kala duwan; waxa ugu caansan barootiin la yidhaa SPIKE-PROTEIN oo awood u siiya fayrask...