Indha_caad

 Habdhiska Neefsashada iyo Xanuunnada ku dhaca.  Casharka 44aad Barar-biyoodka samababbada ( Pulmonary Edema) Waa xaalad uu barar ku imanayo sambabbada,  waana marka uu hoore ku ururo kiish haweedka iyo unug u dhexeeyaha(interstitial) ee sambabbada,  taasi waxay horseed u noqoneysaa isbeddel inuu ku yimaado is dhaafsiga hawadda( Gas exchange) iyo inuu qalqal ku yimaado habdhiska neefsashada.  Badanaa waxay ka soo curataa  cadaadiska tiiftaafyada sambabka taasoo ugu wacan Fashilka qeybta bidix ee wadnaha(cardiogenic pulmonary edema) ama inuu siyaado habida tiiftaafyada ( noncardiogenic pulmonary edema). Badanaa xaaladdani waxay ka dhallataa isku dheellitir la’aan ku timaada nidaamka hagida hooraha sambabbada. Awoodda cadaadis hoornagiyeedka(hydrostatic pressure) cadaadiskan waxa uu hooraha u buufiyaa banaanka xiddidada.  Cadaadiska hoore celiska(oncotic pressure) cadaadiskan waxa uu hooraha ku ilaaliyaa xididdada dhexdiisa, taasina waxa ugu wacan boroti...

 Habdhiska Neefsashada iyo Xanuunnada ku dhaca.  Casharka 43aad Xinjirowga adimaha hoose(Deep vein thrombosis). Xinjirowga xididdada lugaha waa marka ay xidho xinjir  xiddidada lugaha. Waxay sababtaa barar, xanuun, iyo in lugaha ay noqdaan casaan(redness) waxayna ku xidhan tahay barta ay saameysay.  Mararka qaar xinjirtaasi waxay u soo haliili kartaa sambabbada waana xaalad qatar ah.Sameysanka xinjirta adimaha hoose gaar ahaan lugaha waxay ku timaadaa wayxaabo badan oo isku tagay(Virchow’s Triad). Waxa ugu horeeya ee keena waa qulqulka dhiigga lugaha oo hooseeya(venous stasis) marka uu qulqulka dhiigga uu yaraado dhiigga waxa uu noqdaa mid noqda xinjir.   Waxay dhacdaa marka aanu qofka socod badnayn, uu fadhiidh yahay muddo aad u dheer, sida inuu qofka sariir jiif yahay, ama safar dheer uu ku jirro, iyo inuu xad dhaaf qofka u cayilan yahay ama uu leeyahay wadno fashillan. Waxaa kaloo keenna dhaawac soo gaara xiddidada (endothelial Injury),  dhaawacani ...

 Habdhiska Neefsashada iyo Xanuunnada ku dhaca.  Casharka 42aad Lamayaqaanka miiqowga samababbada (Idiopathic Pulmonary Fibrosis (IPF). Lama yaqaanka miiqowga sambabbada  waxa uu ka mid yahay xanuunnada ku dhaca samababbada,  kaasoo saameeya nuddaha samababbada,  samababada waxay noqonayaan kuwa adag oo nabar yeesha sababtana lama yaqaanno. Tani waxay faragalineysaa shaqada samababbada,  taasoo ka dhigeysa mid adag shaqada samababbada.  Sidaan soo sheegnay xaaladdan lama yaqaanno sababta saxda ee keenta. Badanaa waxay ka curataa dhaawac soo gaara nuddaha samababada, wax kaalin ku leh waxyaabo kala duwan sida waxyaabo la xidhiidha deegaanka sida wasaqowga deegaanka, sigaarka, iyo waxyaabo la xidhiidha hidda sidaha waxay ku leeyihiin kaalin kale oo xooggan.  Hannaankani waxa uu ka curtaa marka ibisiiliyamta ku meegaaran unugyada kiish haweedka(alveoli)ee samababbada ay dhaawacmaan.   Samababbada waxay isku dayayaan xaaladdaan soo wajahday ...

 Habdhiska Neefsashada iyo Xanuunnada ku dhaca.  Casharka 41aad Xoqada(Tonsillitis) Xoqaduhu waa laba qanjidh oo ku yaal dalqada. Ilaa hasda lama hubo shaqada dhabta ah ee ay qabtaan, laakiin marka ilmuhu gaadho toban sanno labadan qanjidh way dhadhaan (atrophy) wixii intaa ka danbeeyana lama dareemo haddii aanay bukoon.  Xannuunka ku dhaca labadaa qanjidh, oo inta badan caabuq uu Fayras ama bakteeriyo keento ah, waxaa la yidhaahdaa hafeefka xoqada(Tonsillitis). Waxa jira xannuuno kale oo Xoqado-xannuunka ka duwan laakiin lagu qaldi karo; sida hafeefka ku dhaca dalqada ( Pharyngitis) oo ah barta ay ku kala baydhaan hunguriga iyo qasabada hawo mareenku. Sidoo kale waxa hambaabuqani ku dhici karaa bilowga qasabada hawada oo loo yaqaan hafeefka qulaanqushada (Laryngitis). Maxaa keena Xoqado xannuunka: Xoqado xannuunku wuxuu ku badan yahay carruurta iyo da’yarta ilaa labaatan jirka ah. Sababta ugu badan ee xannuunkan keentaa waa Virus. badanaa uma baahna in dhakhtar lala xidh...

 Habdhiska Neefsashada iyo Xanuunnada ku dhaca.  Casharka 40aad Hafeefka qulaanqushada (Laryngitis). Waa Hafeefka ku dhaca qulaanqushada, qofka waxa uu yeelanayaa codka faraska, mararka qaar waxa uu waynayaa codka,  cunnaha waxa uu ka dareemayaa culeys, waxa uu noqon karaa mid raagga ama mid dagdag ah. Badanaa waxa keenna fayrus, iyo sigaarka, iyo laabjeexa. Hafeefka qulaanqushada sidaan sheegnay waxa uu dhacaa marka uu olol saameeyo qulaanqushada. Caadiyan waxay innaga caawisaa neefsashada,  hadalka, iyo ilaalinta marrinka hawadda.  Waxa dahaara, dahaar gaar ah kaasoo soo saara xab, si uga ilaaliyo waxyaabaha qatarta. Waxa keenna fayrusyo badan, caabuqa fayruska ka dhasha waxa uu dhaawacayaa dahaarka qulaanqushada.   Waxa uu sababayaa barar ku yimaada qulaanqushada,  waxay noqoneysaa mid  casaata, waxa la soo daynayaa xab badan. Qulaanqushada waxay noqoneysaa mid hafeefsan, codka waxa uu noqonayaa codka faraska oo kale. Caabuqa ay keento bak...

 Habdhiska Neefsashada iyo Xanuunnada ku dhaca.  Casharka 39aad Hargab( Common cold). Hargabka ama Dureyga waa cuddur faafa oo si baahsan la isagu gudbiyo. Wuxuu ku dhacaa qaybta sare ee habdhiska neefsashada ee kala ah sanka, cunaha,iyo gododka sanka. Hargabka waxaa keena ugu yaraan labo boqol oo nooc jeermiska Fayraska ah oo kala duwan. Nooca ugu balaaran ee keena hargabka waxaa la yiraahdaa Rhinoviruses. Fayrasku wuxuu ku dhegaa qaabilayaasha(unugyada )sanka iyo dhuunta, halkaas oo uu ku tarmo. Marka fayrasku sii faafo, waxa la carinayaa difaaca jirka.Jirka difaaciisu (nidaamka difaaca) wuxuu ogaadaa fayraska, wuxuuna bilaabaa la dagaallankiisa. Wuxuu sii daayaa kiimikooyin keena hafeef, xanuun, iyo sanka oo cabursama. Taasi waxay sababtaa in qofka qaba hargabka uu dareemo cabursanaan qufac, dhuun xanuun, iyo hindhiso badan. Mararka qaar jirku waxa uu  yeeshaa qandho.Jirka  wuxuu sameeyaa difaac gaar ah oo la yiraahdo lid-jidh gale(antibodies), kuwaas oo burburiya...

 Habdhiska Neefsashada iyo Xanuunnada ku dhaca.  Casharka 38aad Jilcanka hunguriga cadka (Tracheomalacia). Waa xaalad ay jilceyso carjawda hunguriga cadka jilicsanaan iyo dabac, taasoo keeneysa in uu hawo mareenka isku dumo xilliga neefshada,  waxay keeneysaa neefsashada oo aadkaata, cod qallafsan oo laga maqlo sambabbada (Wheezing), soo laba noqoshada caabuqa hawo mareenka. Caadiyan waxa la weynayaa qaabdhiska carjawda hunguriga cadka  ku giraansan, taasoo keeneysa isku dumida hawo mareenka xilliga neefsaarida ama inuu siyaado cadaadiskaas guddaha saableyda. Daciifsanaanta waxay ka dhallataa xaalad lagu dhasho, ama qofka uu xidhnaado hawo cusbooneysiinta( mechanical ventilation), ama hafeef muddo badan ka jirray hawo mareenka(chronic inflammation) ama cadaadis kaga yimaada dibada. Caadiyan  shaqada carjawda hunguri cadka waxay siisaa qofka adkaansho iyo isku dheellitirka marrinka hawadda xilliga neefshada. Sidaan horrey u soo sheegnay haddii carjawda hunguriga ...

 Habdhiska Neefsashada iyo Xanuunnada ku dhaca.  Casharka 37aad Dhiig Oofeed(Hemothorax ). Waa marxalad uu dhiig ku ururayo moqorka samababada (pleural cavity), fogaanta u dhexeysa samababada iyo saableyda.Si aad u fahamto waxa dhaca marka moqorka samababka dhiig ku ururo(hemothorax), waa muhiim in la fahmo shaqada moqorka samababada. Moqorka(pleural-ka) wuxuu xakameeyaa cadaadiska gudaha iyo hareeraha sambabada marka ay jirto neefsashada. Waxa uu ka kooban yahay lakab khafiif ah oo dareere ah ( pleural), kaasoo fududeeya dhaqdhaqaaqa nuddaha (pleura) ee daboolaya sambabada iyo darbiga gudaha ee laabta marka la neefsanaya.Dhaawac laabta soo gaara, jug, qalliin ama cudurro kale ayaa sababi kara in dhiig galo moqorka( pleural-ka), halkaasna uu ku milmo dareeraha moqorka.  Waa xaalad uu dhiig ku ururo moqorka samababada(pleural space), taasoo inta badan ay sababaan dhaawac, qalliin, dillaaca xididdada dhiigga, ama cudurro keena dhiig-bax. Caadi ahaan, moqorka sambabeedka (pl...

 Habdhiska Neefsashada iyo Xanuunnada ku dhaca.  Casharka 36aad Sarcoidosis. Waa jirro joogta ah oo la ogeyn meesha ay ka timid. Taasoo ah in qanjiro ku yaal jirka qaarkiisa ay noqdaan wax soo kuus- kuusan oo qaab hilib ah yeesha, waxaa si gaar ah loogu arkaa beerka, sambabka, xuub yar oo beerka ka hooseeya abuura dhiigga jirka, qanjir- ada candhuufta iyo maqaarkaba. Astaanteeda waxay shabbahdaa cudurka qaaxada, dadka daawo lagu billaabo seddex marka loo dhigo laba waa ay ka kacaan jirradaan. Waa xanuun ay unugyadu hafeefka ay is urursamaan jirka kuwasoo saameynaya jirka qeybo badan oo ka kimid ah, waxa ugu caansan uu saameeyana waa samababada iyo qanjirlinfeefka. Sidoo kale waxa uu saameyn karaa indhaha, maqaarka, wadnaha iyo  xubnaha kale ee jirka.Xaaladdan waxay dhacdaa marka uu difaaca jirka  falcellino badan ka bixiyo sida caabuq, waxyaabo deegaanka ka yimaada, ama waxyaabo aan la aqoon. Falcelinnadaasi waxay keenayaan hafeef(Inflammation) iyo inuu sameysmo kuus...